Van zon en warmte naar sneeuw en ijs

Na bijna twee maanden zon en warmte in Darsilami viel ik met de neus in de boter: dik pak sneeuw in Amsterdam en vele centimeters dik ijs om op te schaatsen. Zo had ik het bij iedereen hier besteld voor ik naar Gambia afreisde. Veel dank allemaal!
Een beetje laat misschien, maar ik wil jullie een heel gelukkig en zonnig 2011 toewensen!

Het e-mailen ging de afgelopen maanden zo langzaam in Brikama, de stad vanwaar ik mijn e-mail stuur, dat ik maar even gewacht heb tot ik in Nederland was. De afgelopen weken was ik echter ook niet in de gelegenheid, maar nu, kort voor ik terugga, lukt het dan toch.

Mijn aankomst in Darsilami eind oktober was opnieuw uitbundig, rennende kinderen langs de auto, scanderend “Willemina welcome, Willemina welcome”, alsof ik in plaats van zes maanden jaren was weggeweest. De begroetingen in de eerste dagen zijn altijd zo hartelijk en warm, dat ik me inderdaad heel “welcome” voel.
Kinderen gegroeid, honden gegroeid, alles prachtig groen door de regen van het afgelopen seizoen. De avond voor ik aankwam had het nog heel veel geregend en in mijn eerste week heeft het zelfs nog gemiezerd. De regen was later gevallen dan anders en in grote hoeveelheden, met veel schade aan huizen en schuren. De weg van Sifoe naar Darsilami was nog hobbeliger en slechter geworden. De overheid doet niks en de mensen die er gebruik van maken hebben niet het materieel, al doen ze hier en daar met een schop wel hun best.
Mijn huis was prachtig opgeknapt, alle plafonds vervangen, alles geschilderd, een mooie verrassing! Daarna hebben we hetzelfde gedaan in de gastenkamers, verder werd alles gepoetst en geboend. Ik heb erg veel in de tuin gewerkt om alle struiken te snoeien en te fatsoeneren na de regentijd. De bananen doen het geweldig, een paar papaya’s zijn er bij gekomen en Pabi had cassave en pinda’s in de tuin geplant. De pinda’s zijn inmiddels met hulp van een paar kleine kotertjes geoogst (zie foto).
Na een week Darsilami heb ik met de hele familie Tobaski, het schapenslachtfeest, gevierd, d.w.z. ik doe dapper mee, maar krijg in plaats van vlees heel veel groente toegeschoven, als ik op zo’n dag met de andere vrouwen en kleine kinderen om de schaal zit. Na het eten een flesje softdrink, aangeboden door mijn moeder via mij, zo langzamerhand is dit een traditie geworden.

Dit jaar is het seizoen voor Timberland-lodge heel veel minder dan vorig jaar. Een klacht die we ook van anderen vaak horen. Een van de gasten, Steef, bleef 4 weken en interviewde Tabo over het ontstaan van het dorp en de hele geschiedenis. Steef wil er een klein boekje over schrijven, zei hij.
Met vriendin Janny en haar zus Petra ben ik teruggereisd (met veel vertraging door de sneeuw).
Menno Sypkens Smit (ik schreef eerder over hem en SKOP – Stichting voor Kleinschalige Ontwikkelings Projecten) is een tijdje geweest om Yirolu te begeleiden in de laatste fase van SKOP. Yirolu, wat ‘bomen’ betekent is de Gambiaanse zelfstandige eenheid in Darsilami en Seyoni (een dorp dichtbij) Het is heel belangrijk dat de zorg om bomen en omgeving doorgaat, ook al zal SKOP in augustus 2011 ophouden te bestaan. Ik zal er, zoveel ik kan, ook mijn steentje toe bijdragen.
Tabo is al sinds de jaren negentig erbij betrokken en overal waar hij kan laat hij horen hoe belangrijk het is de bomen te beschermen.

Tabo heeft het steeds enorm druk, af en toe fungeer ik als rem, om te voorkomen dat hij zich teveel uitput. Het is in Afrika en zeker voor een Afrikaan heel moeilijk om nee te zeggen. Je kunt je niet opsluiten in je huis en niet open doen. Zeker in een dorp weet iedereen precies wanneer je wel en niet thuis bent. Het is me gelukt om anderhalve dag met hem weg te gaan, maar dat is dan ook alles. Het is de bedoeling dat ik in maart naar Seny (een ex-collega uit het Sarphati) in Dakar ga, als hij daar met vakantie bij zijn familie is. Ik hoop van harte dat het lukt om Tabo mee te nemen.
Lekker ver weg van allen die iets van hem willen.

Nu iets over het werk voor Stichting Darsilami. Allereerst: de bouw van het nieuwe gezondheidscentrum annex kraamkliniek in Macouda is begonnen! De dorpelingen hebben al in de regentijd veel stenen gemaakt. Heel goed juist, al die regen, daar worden de stenen flink hard van. Daarna hebben ze de lemen kraamkliniek afgebroken, zodat Kawsu (Tabo’s broer is de aannemer) en zijn werkers konden beginnen. Bij het graven van de fundering bleken er erg veel termieten in de grond te zitten. Tabo heeft ze met giftig spul bestreden. Toen ik half december wegging waren de bouwers al bijna tot deurhoogte. Ik ben heel benieuwd hoever ze zijn als ik nu half januari terugkom. Eind februari komen Frans en Amy die geweldig hun best hebben gedaan en nog doen om de hele som bij elkaar te krijgen. Voor een dorp waar alle lemen huizen aangetast worden door termieten is een gezondheidscentrum van cement een uitkomst! In een volgend bericht meld ik de vorderingen van deze bouw.

Samen met Ann en Stef van Dimbalma uit België hebben we de kleuterscholen in Bajiran en Manduar bezocht. Bajiran had een nieuw gebouwtje erbij, bijna af, en een toilet en waterput. Stichting Dimbalma had geld beschikbaar gesteld hiervoor. Ann en Stef zijn verantwoording schuldig aan al hun goede gevers en Tabo en ik weer aan Dimbalma. Het lijkt soms ingewikkeld, maar in feite is het een simpele werkverdeling: de een verzamelt het geld en de ander voert het uit.
Het zag er goed uit allemaal. Bovendien had Tabo met anderen in de regentijd een hele rits bomen (van Yirolu) aangeplant op de kale vlakte. Nu nog een paar dichtbij de kleuterschool en de kleutertjes kunnen ook in de schaduw buiten zijn.
Een paar kleintjes begonnen te huilen toen we dichtbij kwamen, wel drie witten is wat teveel van het goede in een dorp waar haast nooit witten komen.
De resultaten in Manduar waren minder vrolijk. Wel goede deuren en ramen, maar de onderkant van de nieuwe toiletten was door erosie in de regentijd weggespoeld. Niet meer te gebruiken! Tabo had het al gemeld, maar het is altijd een enorme teleurstelling. Deels was het niet te voorzien, maar aan de andere kant was het ook te wijten aan verkeerd inschatten van de capaciteiten van de metselaar. Ook de klassen zelf hadden te lijden gehad van de erosie. Dimbalma geeft een herkansing voor een nieuw toilet en onze stichting doet wat aan de versterking van het gebouwtje.
Voor wie meer wil weten over het werk van Stichting Darsilami: kijk op www.darsilami.nl De laatste nieuwsbrief is er net opgezet met vele foto’s erbij.

Tot slot wil ik jullie nog een grappig voorval vertellen. Een van onze hondjes moesten we meenemen naar de dierenarts om een ontstoken ingegroeide nagel te laten behandelen. Voor het eerst van zijn leven moest hij in de auto, een hele onderneming, zowel voor ons als voor hem.
De jongste zoon van Tabo, Modou Lamin, en een zoontje van Kawsu, Siddiya, allebei 5 jaar, hadden thuis in Darsilami een heel gesprek over de volgens hun zieke hond. Deze hond was de favoriet van Siddiya. Voor Modou Lamin was dat de zwarte.
Siddiya zei tegen Modou Lamin dat ze nu toch wel moesten gaan bidden voor de zieke hond, want je wist maar nooit of ie nog terug zou komen. Tenslotte wist je dat ook niet met mensen die met de ambulance worden afgevoerd, dus zo gek is het niet gedacht van Siddiya. En voor zieke mensen bid je. Om hem gerust te stellen zei Modou Lamin dat de hond vast en zeker zou eten als ie terug kwam. Als je in Afrika ziek bent wil men altijd dat je eet, want als je eet word je vast gauw beter en ben je niet meer ziek.
Toen we terug kwamen uit Serekunda werd de springlevende hond door de bezorgde jochies uitbundig omhelsd.

Wat heb ik geweldig genoten van mijn wintervakantie hier. Amsterdam in dikke sneeuw, ik kon zelfs niet meer fietsen in de stad! En dan zoveel schaatstochten met zus Emy en/of broer Jaap op Belter en Beulakker, bij Steenwijk, Vollenhove, Blokzijl en boven Heerenveen. Zo prachtig die laatste tocht in mistig berijpt land, als een sprookje, schaatsers die opdoemen uit het niets en weer verdwijnen in het niets. Koek en zopie tenten, klunen, hele families op het ijs, echt genieten van Nederland.
En ik was het nog helemaal niet verleerd gelukkig! Wel vervelend gevallen op mijn stuit of daar in de buurt. Zo neem ik een voelbare herinnering mee naar Gambia.
Ik gun jullie nog veel winterplezier en weinig druilerige regen zoals de laatste week. Vanuit Darsilami, waar ik tot half mei blijf (nu wat later terug omdat ik niet meer hoef te werken) stuur ik jullie zoals ook andere jaren veel zon en warmte als ik daar nu vrijdag weer ben.