Rondom feestdagen

Een maand geleden schreef ik mijn vorige bericht. Ik had het te druk en als ik de rust al vond iets te schrijven deed de computer het niet van het piepkleine internetcafe hier een paar huizen achter ons.
De afgelopen maand was met name gevuld met feestdagen en de zorg voor gasten van onze ‘lodge’. Op eerste kerstdag ging eentje weg en kwamen 7 anderen aan. Samen met Addy, een verpleegkundige uit Amsterdam die hier 2 maanden als vrijwilliger werkt, waren dat er 8.
Kerstmis is volledig aan me voorbij gegaan, niet zo verwonderlijk temidden van een moslimgemeenschap. Wel hadden we de boel wat versierd met kerstballen en slingers. Het ziet er dan meer vrolijk uit dan dat het op kerst lijkt. Gedachtes aan winterse landschappen komen met deze temperaturen en volop zon absoluut niet op.
Er was iemand overleden in het dorp, dus ook het dansen na de nachtmis van de katholieke kerk ging niet door.
Oud- en nieuw daarentegen was dubbel feest. Oudejaarsdag viel samen met Tabaski, het schapenofferfeest, 9 weken na het eind van de Ramadan. Al dagen van te voren is iedereen in de weer om het feest voor te bereiden: nieuwe kleren, voldoende en lekker eten en het belangrijkste van alles: een schaap en als daar geen geld voor is dan op zijn minst een kip. Maar bij een schaap weet je zeker dat alle zonden van het hele jaar je vergeven worden. Het schaap wordt in de vroege ochtend nog witter dan wit gewassen. Alle mannen, oudere vrouwen, kinderen en ook onze gasten, iedereen op zijn mooist in lange gewaden, gaan om 10 uur naar de moskee. Voor de gelegenheid wordt er buiten gebeden. Na afloop wenst iedereen iedereen een mooi nieuw jaar. De imam offert het eerste schaap in het dorp, dan volgt de rest. Kort daarna zie je kleine jochies met schalen bloederig schapevlees van het ene huis naar het andere gaan; ook de arme mensen krijgen een deel, zo hoort het. Wij (de gasten en ik) helpen de groente schoon maken en uren later zitten we met de hele Bojangfamilie (Tabo heet Bojang) aan de feestdis. Als toetje krijgt iedereen een flesje fris, een kadootje van mijn moeder die eind vorig jaar 90 werd en de hele familie wilde trakteren.
Meteen na het eten gaan Aida (Tabo’s eerste vrouw) en ik door met oliebollen bakken, buiten voor het huis. Aida bakt elke dag kleine oliebollen en verkoopt die voor 3 eurocent per stuk (1 dalassi). Eva, een vriendin die op bezoek is, had krenten, rozijnen en sukade meegenomen, dus het werden echte Nederlandse bollen. Zo gaat het ene feest naadloos over in het andere.
Tegen 5 uur kuiert een grote kinderschaar in groepjes in nog weer andere nieuwe kleren van huis tot huis om ‘salibo’ op te halen, meestal een kop rijst of geld en bij ons is er voor ieder een snoepje.
‘s Avonds bij donker steken we op het erf van de familie sterretjes af, nadat een paar van Tabo’s zoontjes uit de plaatselijke disco zijn gevist. Zij moeten er ook bij zijn, vindt iedereen. Tabo houdt een toespraakje over licht en vrede en het verspreiden daarvan. Dan komt het echte vuurwerk in miniformaat ! Iedereen geniet minstens zoveel als de Amsterdammers op de Nieuwmarkt.
De 15-jarige tweeling uit Groningen geniet deze dagen volop mee van de disco die tijdens Tabaski op volle toeren en voor het hele dorp hoorbaar draait. Meer jeugd buiten the ‘youthhall’ dan erin, voor velen is de entrée, hoe weinig ook, nog te veel. Er wordt geen druppel gedronken (hoogstens water), zelfs geen frisdrank, ook dat is te duur. Maar iedereen geniet volop.
Nieuwjaarsdag is tweede Tabaskidag, ook dat valt mooi samen. Er wordt veel en uitbundig geshowd in het voorbij gaan, ook prachtige kapsels. En verder bestaat de gezelligheid vooral uit het drinken van ataya (sterke, heel zoete thee in kleine glaasjes).
Tussen alle festiviteiten door maak ik salades en toetjes en wat dies meer zij. De zorg voor de gasten gaat gewoon door, al helpen ze ook wel een handje mee nu er minder personeel is tijdens deze dagen. Pabi, zoon van Tabo, heeft de ene dag vrij en Hawa de andere dag. Hawa is nog maar net bij ons om de drukste tijd te overbruggen. Ze doet heel rustig en serieus haar werk al moet ze nog wel even wennen aan al die rare Nederlanders met hun zo andere gewoontes. Voor Pabi is dat al veel ‘normaler’ geworden in de loop van de jaren.
Al met al raak ik toch wat oververmoeid en om een dag vrij te kunnen zijn moet ik of helemaal weggaan, of ‘ziek’ zijn. Dan lig ik een dag op bed, te lezen of te slapen om weer wat bij te tanken. Veel afstand tussen prive en werk is er niet.
Af en toe excursies met gasten, naar de markt in Brikama, een boottocht in de buurt, een wandeling met een vogelgids of naar de bijenhouders in het volgende dorp. Kortom een dag is meer dan gevuld.
Afgelopen week ben ik met vriendin Eva naar de Casamance (zuid-Senegal) geweest, waarover later meer. De eerste dagen alleen maar geslapen, maar daarna volop genoten van ‘even niets hoeven’ en van vrienden bezoeken.
Even terug naar Darsilami. Totaal onverwacht hadden we in de tweede week van januari een naamgevingsceremonie in de familie. Dembo, de oudste zoon van Tabo en zijn tweede vrouw Fatou, heeft een kind gemaakt bij een 19-jarig meisje uit het dorp. Sommigen wisten ervan, anderen helemaal niet, zoals Tabo en ook ik. Er moest tussen de families veel overlegd worden, maar er kwam toch een kleine ceremonie. Tenslotte moet elk kind een naam hebben (een week na de geboorte), of de ouders nu getrouwd zijn of niet. Dembo en Nyaling zijn dol op elkaar, dus wie weet. De baby is Mariama genoemd, niet door de moeder, niet door de vader, maar door de Bojangs (de familie van de vader dus) Het kleine wurm lijkt als twee druppels water op Dembo, geen twijfel mogelijk. Ze zal moslim worden, want haar vader is moslim, de moeder christen. W.s. omstreeks haar 5e jaar zal ze verhuizen naar het erf van haar vader, zo doen ze dat hier, niemand kijkt ervan op. Een paar dagen was de geboorte van het kind de ‘talk of the town’ zoals Tabo het noemt, nu al geen nieuws meer, opgenomen in de gemeenschap. Het een en ander zal nog wel wat konsekwenties hebben, omdat het meisje nog naar school ging. Het zal wel op een financiele regeling uitlopen.
Voor ik besluit: iedereen heel erg bedankt voor alle reakties, goeie wensen, etc. Het lukt me niet iedereen apart antwoord te geven, daarom doe ik het zo.