Eind februari tot eind maart

Op het moment dat ik dit schreef was het overdag tussen de 36 en 40 graden, zelfs voor deze regio extreem warm. ’s Ochtends vroeg en aan het eind van de middag is dan de beste tijd om actief werk te doen. Tegen vijven komt de verkoeling met een windje. In Timberland onder de bomen is het een stuk aangenamer dan vlak ernaast op de zanderige straat in de volle zon. Het was paasvakantie. Op een of andere manier vinden kinderen dat de uitgelezen tijd om bij mij te komen tekenen. “Nata drawing!” Ik kom tekenen! Meer een aankondiging, dan een vraag. Het woord voor tekenen bestaat in het Mandinka kennelijk niet, daarom het Engelse woord maar ingelijfd. “Wat is dat?” vraag ik, op twee staken met een bolletje erop wijzend.
“Mó!” Een mens! , roept het jochie vol trots. Dan gaat hij door met aanwijzen: “Mó, mó, mó, mó……” Veel mensen dus.
Ik heb altijd een lap hangen, waar alle kunstwerken op gespeld worden. Soms wisselt de expositie om de paar dagen, afhankelijk van de aanlevering.
Inmiddels is het een stuk koeler geworden, ’s avonds zelfs fris voor hier. Het wisselt om de paar weken, lijkt het.

Eind februari weer terug in Darsilami. Een paar dagen later kwam Menno (van voormalig SKOP, zie vorige nieuwsbrieven) met zoon Tiddo. Het was bijzonder om te zien hoe Tiddo (half Senegalees, maar met Nederlandse achtergrond) zich hier op zijn gemak voelde en zijn technische verworvenheden als vanzelfsprekend met de kinderen hier deelde. Hij bracht een op afstand bestuurbare helikopter mee en heeft die hier achter gelaten. Al het grut in aanbidding voor Tiddo. Ze keken hem bij wijze van spreken ’s ochtends zijn bed uit tot ie met nog slaperig koppie de helikopter liet opstijgen. Tabo en Tabodinding kregen les in het besturen..
’s Middags rende Tiddo in het mulle zand mee achter de bal aan.
Tijdens een dagje uit gingen we langs de nieuw gebouwde mangodrogerij, opgezet door Fred van Hessen en een collega. Een ingenieus systeem om mango’s te drogen. Na heel veel research in vorige jaren hopen ze nu binnenkort hun systeem te kunnen testen. Het zal prachtig zijn als gedroogde mango’s uitgevoerd kunnen worden in plaats van het teveel te moeten laten rotten, zoals nu gebeurt.
Bij de monding van het riviertje de Allahein, uitkomend in de Atlantische Oceaan, zwierven Menno, Tiddo en ik over wadachtig gebied, en eindigden onze tocht in een supersimpel restaurantje in de ‘middle of nowhere’. De eigenaar kwam uit het niets aangerend en maakte heerlijk vers sinaasappelsap voor ons.
De volgende dag gingen Menno en Tiddo, samen met drie Senegalezen in de auto van het voormalige “Arbres” naar Bignona. Achteraf hoorden we over hun bijzondere belevenis. Halverwege werden ze aangehouden door rebellen (voor onafhankelijkheid van de Casamance) De auto werd ingepikt. Ternauwernood konden ze alle bagage van de pick-up grissen. Uiteraard waren Menno en vooral Tiddo er nog vol van toen ze 5 dagen later in Darsilami terug kwamen.

Toen Pabi eind februari voor 6 weken naar Nederland ging kwamen Jan en Johan. Jan is voorzitter van Stichting Darsilami en komt vrijwel elk jaar een paar weken hier. Johan is voormalig (nu gepensioneerd) documentairemaker, maar af en toe nog actief in zijn vakgebied. Johan was gevraagd een film te maken over het werk van Stichting Darsilami. Het is de bedoeling om deze als reclame en voorlichting te gaan gebruiken.
In 2 weken tijd filmde Johan op onze aanwijzingen de verschillende werkgebieden. Natuurlijk bezochten we ook het nieuwe gezondheidscentrum in Macouda. Die dag deed niet onder voor de feitelijke opening afgelopen december. Het enthousiasme van de bevolking was zeker zo groot. Dans- en muziekgroepen kwamen van verschillende kanten om het evenement luister bij te zetten. Dit keer waren Jan en Johan de belangrijkste genodigden, hoewel Johan meer achter zijn camera zat dan op zijn stoel.Jammer genoeg vergat ik mijn camera die dag.
Ook diverse scholen werden gefilmd, de kleuterschool in Bajiran en Farato, de ‘middle school’ in Darsilami en de basisschool in Macouda/Dombondir.
Allerlei problemen als een kapotte waterpomp, slechte vloeren, te kleine onderkomen voor teveel kleuters kwamen aan de orde. Maar ook alles wat al gedaan is en wat door blijft gaan, zoals de hulp aan mensen die een ‘income generating project’ zijn gestart, kinderen die het op school goed doen en anderen die stage lopen, bijv. in een autowerkplaats.
Ook de auto van de stichting komt op de film voor, rijdend over stoffige, slechte wegen. Deze beelden zullen nog eens temeer duidelijk maken hoeveel auto’s hier te lijden hebben en hoe nodig goed onderhoud is.
En natuurlijk moest de jaarlijkse picknick aan zee op film. Al in november vroegen de kinderen: “Wanneer komt Jan? Komt ie gauw?” Toen ik antwoordde dat Jan nog ziek was, maar later zou komen zag je hun teleurstelling. Want Jan en ‘picknick aan zee’ horen al jaren bij elkaar. Groot was hun blijdschap toen Jan echt kwam. Tijdens de picknickdag werd er in zee gespetterd, in het zand gerold en gespeeld, gedanst en gedrumd, gelachen en veel gegeten en gepraat. Tussendoor werd de verjaardag van Tabo-junior gevierd.
Het filmen ging goed. Maar 1x moesten we terug naar een plaats omdat het geluid niet goed was geregistreerd. Hulde aan Johan die zo kalm en rustig zijn gang ging, en aan Jan die op de achtergrond zoveel extra’s deed.
Nu zijn we heel benieuwd naar het resultaat.

Tijdens Pabi’s afwezigheid nam Tafa, zijn broer, zijn plaats in. Ook Abdou, die al regelmatig hielp om de planten water te geven, deed extra zijn best. Nichtje Hinneba kwam vegen en afwassen. Er kwamen nog 4 gasten en daarna bleef het rustig.
Een goede gelegenheid om mijn jaarlijkse uitje naar Alied en Freek-Jan te maken, lekker bijkomen in hun heerlijk ruime huis in Madiana, niet ver van de kust. Het was net een tijd heel warm geweest, maar daar draaide de wind naar het westen en het koelde af.

Nog ben ik niet helemaal bij met mijn schrijverij. De volgende week verder.